STACJA RADEGAST

Stacja kolejowa Radegast. Drewniany budynek, wysoki zaledwie na siedem metrów, tak niepozorny, że na fotografii z czasów II wojny światowej niknie za stertami desek.

Radegast był stacją kolejową łódzkiej zamkniętej dzielnicy żydowskiej. Leżał na północno-wschodnim krańcu getta, już poza jego granicami. Z terenem getta łączyła go ogrodzona z obu stron kręta droga. Nią właśnie odchodzili gettowi Żydzi.

To na stację Radegast docierało skąpe zaopatrzenie getta. To stąd odjeżdżały na śmierć kolejne transporty... na północny-zachód do Chełmna nad Nerem, pierwszego w Polsce obozu zagłady, i na południowy-wschód do Oświęcimia (Auschwitz).

Wywózki zaczęły się 16 I 1942 roku. Pierwszy transport odjechał ze stacji Radegast w kierunku Chełmna. W ciągu czterech miesięcy, do 15 V 1942 roku, z getta zostali wysłani na śmierć wszyscy pobierający zasiłki, więźniowie i handlarze, a zaraz po nich Żydzi zachodnioeuropejscy.

Kilka miesięcy później, we wrześniu 1942 roku z dworca Radegast odjechały do Chełmna transporty ze starcami i dziećmi. Tzw. "wielka szpera" miała przekształcić dzielnicę żydowską w wielki obóz niewolniczej pracy dla hitlerowskiego państwa.

W 1944 roku rozpoczęła się ostateczna likwidacja getta w Łodzi, ostatniego getta na ziemiach polskich. 29 VIII 1944 roku ze stacji Radegast odszedł do Auschwitz ostatni transport łódzkich Żydów.

Zachował się oryginalny drewniany budynek stacyjny. Długi czas był jeszcze używany przez kolej. Dziś wymaga remontu. W jego wnętrzu mieszczą się magazyny. Obok przetrwały - dziś już nieczynne - dwa oryginalne torowiska. To po tych szynach Żydzi jechali z łódzkiego getta do Chełmna i Auschwitz.

29 VIII 2004 roku, w rocznicę odejścia z getta ostatniego transportu, będzie obchodzona 60. Rocznica Likwidacji Getta w Łodzi. Jednym z kluczowych elementów tych obchodów ma być readaptacja stacji Radegast i przekształcenie jej w miejsce pamięci i ośrodek edukacyjno-naukowy. Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense włącza się aktywnie w działania mające na celu ochronę tego obiektu - niemego świadka ostatniej drogi tysięcy Żydów, którzy przeszli przez łódzkie getto.