DZIAŁALNOŚĆ FUNDACJI

Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense podejmuje różnorodne działania służące ratowaniu i ochronie dorobku kultury Żydów łódzkich oraz przywracaniu i utrwalaniu pamięci o nich.

Od początku działalności szczególną troską został objęty największy w Europie łódzki cmentarz żydowski przy ulicy Brackiej. W starej części cmentarza wytyczono, oczyszczono i oznakowano tablicami informacyjnymi aleje i ulice.
W 1998 roku z dotacji otrzymanej z Fundacji Polsko-Niemieckiej rozpoczęto prace konserwatorskie przy grobowcu rodziny Jarocińskich, które zakończono w 2002 roku. Z tych samych środków wykonano też prace zabezpieczające mauzoleum rodziny Sielbersteinów W bieżącym roku rozpoczęto prace zabezpieczające, które są pierwszym etapem robót konserwatorskich przy mauzoleum rodziny Poznańskich. Natomiast z dotacji otrzymanej od rządu polskiego w 2000 roku wykonano, mur ogrodzeniowy od strony ul. Zagajnikowej.
Ze środków gromadzonych przez fundację, a otrzymywanych od konserwatora zabytków Urzędu Miasta Łodzi, Związku Łodzian w Izraelu, Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi, Pana Jehudy Widawskiego z Tel Avivu oraz innych prywatnych darczyńców, prowadzone są na cmentarzu prace porządkowe, które mają na celu czyszczenie kwater z zarastającej je roślinności oraz prace restauratorskie poszczególnych obiektów o wyjątkowej wartości historycznej i artystycznej. Fundacja inicjuje i poszukuje sponsorów na projekty badawcze i popularyzatorskie związane z łódzkim cmentarzem żydowskim.
Dzięki dotacji Pana Josefa Buchmanna z Frankfurtu n. Menem, w 2005 roku utworzono komputerową bazę danych osób pochowanych na cmentarzu żydowskim przy ul. Brackiej, a jej wydruk przekazano Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi. Z tych środków tworzony jest również portal internetowy cmentarza, na którym będzie można odnaleźć informacje o miejscu pochówku poszukiwanej osoby. ...więcej
W 2004 roku dzięki wsparciu Pana Michaela Traisona i innych darczyńców fundacja postawiła macewy na grobach osób szczególnie zasłużonych a zmarłych w getcie łódzkim. Prace te są kontynuowane.
W tym samym roku, wspólnie ze Związkiem Łodzian w Izraelu i byłymi wychowankami Gimnazjum Józefa Aba odrestaurowano zdewastowane całkowicie obejście grobowe jego rodziny. Macewę ufundował Pan Jan Potz.
Z pomocą finansową miejskiego konserwatora zabytków i prywatnych darczyńców również w 2004 roku na zewnętrznej stronie muru cmentarza zaczęto tworzyć lapidarium z macew, które zostały zdjęte z części cmentarza zabranego pod rozbudowę ul. Zagajnikowej. Prace przy lapidarium są kontynuowane.
Najważniejszym celem działań fundacji w 2004 roku był udział w organizacji obchodów 60. rocznicy likwidacji getta łódzkiego. Na cmentarzu uporządkowano znaczną część Pola Gettowego, postawiono obelisk upamiętniający zagładę Żydów łódzkich oraz rozpoczęto wytyczanie i znakowanie kwater tej części cmentarza. Te prace również te są kontynuowane. Na podstawie dokumentacji wykonanej przez fundację żołnierze Cahalu (armii izraelskiej) wykonali i podczas swoich wizyt w Polsce w 2005 roku, ustawili 400 tabliczek imiennych na grobach pochowanych tam osób, deklarując kontynuację rozpoczętej pracy.
Fundacja przyczyniła się także do powstania w Muzeum Historii Miasta Łodzi (1999) gabinetu pamięci prof. Jana Karskiego, wybitnego łodzianina, kuriera i emisariusza, który w czasie okupacji hitlerowskiej kilkakrotnie przewoził do Francji i Wielkiej Brytanii raporty polskiego podziemia dla władz RP na uchodźstwie ora alarmował organizacje żydowskie w USA o zagładzie Żydów, która dokonywała się wówczas w okupowanej Polsce.

W roku 2004 fundacja współpracowała z Muzeum Tradycji Niepodległościowych przy organizowaniu wystawy poświęconej likwidacji getta łódzkiego oraz z Muzeum Kinematografii - ufundowanie jednej z nagród dla Festiwalu Mediów „Człowiek w zagrożeniu” Festiwalem Dialogu Czterech Kultur w 2005 roku zorganizowaliśmy koncert muzyki klezmerskiej w ramach akcji „Kolorowa Tolerancja” i występ kantora Bencjona Millera z okazji Dnia Holokaustu.
Fundacja czynnie odpowiedziała na apel Instytutu Tolerancji wspomagając młodzież przy zamalowywaniu antysemickich napisów na budynkach i murach oraz podczas akcji „Malujemy Granice Getta” (2004) przekazując młodzieży zakupioną w tym celu farbę.

Wśród podejmowanych przez fundację zadań, istotne miejsce zajmuje również popularyzacja historii łódzkiej społeczności żydowskiej. Wśród ważniejszych publikacji, które ukazały się dzięki przy wsparciu finansowym fundacji, bądź współpracy z nią znajdują się tak znaczące tytuły jak: „Polacy, Niemcy, Żydzi w Łodzi” pod redakcją prof. dr Pawła Samusia oraz „Getto łódzkie. Vademecum” autorstwa Juliana Baranowskiego, album „Żydzi łódzcy”.
W 2004 roku Fundacja wspólnie z Archiwum Państwowym w Łodzi i Oficyną Bibliofilów wydała publikację „Żydzi wiedeńscy w getcie łódzkim”, autorstwa J. Baranowskiego, w 2005 roku z okazji rocznicy śmierci druk okolicznościowy poświęcony Arnoldowi Mostowiczowi, występując jednocześnie do Rady Miejskiej w Łodzi o nazwanie Jego imieniem ulicy prowadzącej do Parku Ocalałych - utworzonego w 2004 roku przez władze miasta. Wystąpiliśmy z wnioskiem o nadanie nazw nowopowstającym ulicom, proponując na patronów Józefa Aba, pedagoga zmarłego w getcie łódzkim i Abrama Cytryna, młodego poety zamordowanego w Oświęcimiu-Brzezince w 1944 roku.

Przy współpracy z Towarzystwem Społeczno-Kulturalnym Żydów – oddział w Łodzi, Centrum Kultury Żydów przy Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Łodzi oraz innymi ośrodkami społeczno-kulturalnymi w latach 2003–2005 Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense zorganizowała szereg imprez popularyzujących dzieje łódzkich Żydów i ich kulturę, a także współpracowała przy produkcji filmu dokumentalnego o Arturze Szyku (2004) i była współorganizatorem wystawy jego twórczości w Akademickim Ośrodku Informacji Kulturalnej oraz pokazu filmu w kinie „Polonia”.

Oprócz działań własnych Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense wspiera inicjatywy osób trzecich. Między innymi udziela pomocy fundatorom „tablic pamięci” na murze cmentarza przy ul. Brackiej (poświęconych bliskim, których grobów nie można odnaleźć, bądź zamordowanych w obozach) pomaga odnaleźć ślady „korzeni” potomkom łódzkich Żydów. Uczestniczymy też przy organizacji pobytu znamienitych gości w Łodzi. Odwiedzili nas m.in. Ambasador Stanów Zjednoczonych w Polsce, Wiktor Asch oraz burmistrz Tel Avivu – Ron Huldai.

Ukończenie prac porządkowych rozpoczętych w 2004 roku na części cmentarza zwanej Polem Gettowym ...więcej gdzie, chowano zmarłych w getcie łódzkim, jest podstawowym zadaniem Zarządu obecnej kadencji, podobnie jak stworzenie pełnej dokumentacji fotograficznej zachowanych nagrobków, które niszczy upływ czasu oraz przyroda, a także stworzenie nowego aktualnego planu cmentarza z podziałem na kwatery i ich właściwe oznakowanie, które pozwoli na ustalenie lokalizacji każdego poszukiwanego grobu.

Wszystkich zainteresowanych wsparciem naszych działań prosimy o kontakt z fundacją